“ သစၥာအိမ္ ”

ဦးေအာင္ႀကီးသည္ သကၠရာဇ္ ၁၀၇၆ - မွ ၁၀၉၅ - အတြင္း အင္းဝျပည္ တနဂၤေႏြ
မင္းေခၚ သီရိပဝရ မဟာဓမၼရာဇမင္း လက္ထက္ ထင္ရွားေသာ စာဆိုေတာ္ႀကီး
တဦး ျဖစ္၏၊ ထိုအခ်ိန္ အခါက ဤကဆုန္လတြင္ ေညာင္ေရသဘင္ပြဲ အႀကီးအက်ယ္
ဆင္ႏြဲၿမဲျဖစ္ရာ ယခုေခတ္ကဲ့သို႔ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ သာမဟုတ္၊ လျပည့္ေက်ာ္ (၈) ရက္ေန႔၌ပါ ေညာင္ေရ သြန္းရေၾကာင္း ေလာကဗ်ဴဟာ အင္ရုံ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထား
ေလသည္၊ ကဆုန္ လကြယ္ေန႔တြင္မူ - ေရခ်မ္းအိုး အလႉေတာ္ဟူ၍ (ဇရပ္တန္ေဆာင္း
ေက်ာင္းကန္ ဘုရားမ်ားသို႔ ေရခ်မ္းအိုးမ်ား ထမ္းရြက္၍ ပို႔လႉျခင္း) သီးျခား အလႉတမ်ိဳး
ရွိေသးေၾကာင္း ယင္းစာတမ္းတြင္ ဖတ္ရႈရေပသည္။
ေညာင္ေရသြန္းရာ၌ ကဆုန္လသည္ ေရျပတ္ေသာ လျဖစ္၍ ဘာသာေရး ထုံးတမ္း အရ ေဗာဓိေညာင္ေတာ္ ၫိဳွးႏြမ္းမည္စိုး၍ ေရသြန္းရျခင္း အစဥ္အလာ မွတ္သားၾက
ေသာ္လည္း ထို ေလာကဗ်ဴဟာ အင္ရုံ စာတမ္းတြင္မူ ထူးျခားေသာ မွတ္ခ်က္ တရပ္
ကို ေတြ႔ရ၏။
ပတၱျမားေစတီ ေရသြန္းရာမွာ ရမည္းသင္း မင္းတရား လက္ထက္တြင္ ကဆုန္လ မိုးမ
ရြာ၍ အိမ္မက္ရာတြင္ ပတၱျမားေစတီဘုရား ေညာင္ေရသြန္းကို စီရင္၍ သြန္းရာတြင္
အျပန္ကို မိုးသည္းစြာ ရြာသည္၊ သည္ႏွစ္ကစ၍ ပတၱျမားေစတီ ဘုရားေညာင္ေရကို
သြန္းရသည္။(၎ က်မ္း ၃၀၀) ။
ဤ မွတ္တမ္း အရဆိုေသာ္ ေညာင္ေရ သြန္းျခင္းေၾကာင့္ မိုးရြာေၾကာင္း၊ မိုးရြာရန္
အစဥ္အၿမဲ ေညာင္ေရ သြန္းရေၾကာင္း သိရ၏၊ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး ႏိုင္ငံ ျဖစ္
ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အထက္ပါ မွတ္တမ္း အရဆိုက ေညာင္ေရ သြန္းျခင္း
သည္ ဘာသာေရးအတြက္သာ မဟုတ္၊ တိုင္းျပည္ ဝေျပာ သာယာေရးပါ အက်ဳံး
ဝင္ေၾကာင္း မွတ္သားသင့္ေပသည္။
ေညာင္ေရ သြန္းျခင္း အျပင္ ဗုဒၶေန႔ သရုပ္ေဖာ္မႈ ကိစၥတရပ္ ရွိေပေသးသည္၊
ထိုကိစၥကား ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားအား အေနကဇာ တင္ျခင္း ကိစၥေပတည္း။ အေန
ကဇာတင္ ဟူသည္မွာ ဗုဒၶ ရုပ္ပြားေတာ္ ဥဒိၵႆေစတီ စသည္အား အေနကဇာတိ
သံသာရံ - စေသာ ပထမ ဗုဒၶဝစန ဂါထာေတာ္တို႔ျဖင့္ ရြတ္ဆို ရင့္က်ဴး၍ အထူး
တလည္ အမြန္းတင္ကာ ဗုဒၶါဘိေသက မဂၤလာသဘင္ ဆင္ယင္ျခင္းပင္ ျဖစ္၏။
 
ကဆုန္ လျပည့္ေနတြင္ လူတြင္ ထင္ရွား ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူေသာ
ျမတ္စြာဘုရား ကိုယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ဝမ္းေျမာက္ ယုိဖိတ္ ၾကည္ႏူးစိတ္ျဖင့္ မ်ိဳ
သိပ္၍ မထားဘဲ ဘဝမ်ားစြာက ခႏၶာအိမ္မ်ားကို ျပဳလုပ္ဖန္တီးလာခဲ့ေသာ တဏွာ
လက္သမားႀကီးအား “သင့္ အေၾကာင္းကို ငါ သိရၿပီ၊ ငါ၏ ခႏၶာအိမ္ကို သင္ မျပဳလုပ္
ရေတာ့ၿပီ ” စသည္ျဖင့္ (စိတ္ေတာ္ျဖင့္) ရြတ္ဆို ေျပာၾကား ႀကဳံးဝါး က်ဴးရင့္ လိုက္
ေသာ ဥဒါန္း ဂါထာေတာ္ႀကီးပင္ျဖစ္၏၊ ထို႔ေနာက္ “ ယဒါ ဟေဝ ပါတု ဘဝႏၲိဓမၼာ”
စေသာ သုံးဂါထာကို ႏႈတ္ျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္၍ ေရွးဦးစြာ ရြတ္ဆိုေတာ္မူခဲ့ျပန္၏။
ထို ပထမ ဗုဒၶဝစန ဥဒါန္းဂါထာမ်ားအျပင္ ပဋိလုံ၊ ပ႒ာန္းပစၥယုေဒၵသ ပါဠိေတာ္
တို႔ႏွင့္ ပုဗၺဏွသုတၱန္မ်ားကို စုေပါင္း၍ အေနကဇာတင္ ပါဠိအစဥ္ျပဳလုပ္ကာ
ဥဒၵိႆ ေစတီတို႔အား ဤအေနကဇာတင္ျခင္း အစဥ္အလာ ျပဳခဲ့ၾကေပသည္။
(အေနကဇာတင္ျခင္းႏွင့္ စပ္၍ ၾကားျဖတ္ ေရးသားလိုသည္မွာ အခ်ိဳ႕က ဗုဒၶ
ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားမွာ အေနကဇာတင္မွသာ ဘုရားဟု အသိအမွတ္ ျပဳထိုက္သည္၊
အေနကဇာ မတင္ရေသးလွ်င္ ဘုရားမဟုတ္ေသးေၾကာင္း မွတ္ယူစြဲပိုက္ ထားၾက
ေလသည္၊ အမွန္မွာ အေနကဇာတင္ျခင္း မတင္ျခင္းသည္ ဘုရား ကိုးကြယ္ျခင္း
ႏွင့္ မည္သို႔မွ် မသက္ဆိုင္ေခ်၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ ရုပ္ပုံေတာ္ ပီသလွ်င္ပင္ ဥဒၵိႆ
ေစတီေတာ္ အေနျဖင့္ ပူေဇာ္ထိုက္ေနေပၿပီ၊ အေနကဇာတင္ျခင္းမွာ အမႊန္းတင္
ျခင္းသာျဖစ္၍ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္ေသာ ေကာင္းမႈ ကိစၥရပ္တခု ျဖစ္သည့္တိုင္
အေနကဇာ မတင္ဘဲလည္း ရုပ္ပြားေတာ္အား ကိုးကြယ္ ပူေဇာ္ထိုက္သည္သာ
ျဖစ္ေလသည္။
ဤ အေနကဇာတင္ျခင္း အစဥ္အလာသည္ သမိုင္းေၾကာင္း အရဆိုေသာ္
ၾကာျမင့္လွေသးသည္ မဟုတ္ေခ်၊ ၉၂၁ - ခုႏွစ္တြင္ မင္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေသာ
ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) မင္းတရားႀကီးသည္ ၉၂၆ - ခုႏွစ္တြင္
ဇင္းမယ္ကို သိမ္းယူ အုပ္စိုးေတာ္မူခဲ့သည္။ ထိုသိမ္းယူစ အခ်ိန္က ဇင္းမယ္
မဟာေဒဝီအား ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ ထားခဲ့ေသးေသာ္လည္း ၉၄၁ - ခုတြင္ သားေတာ္
ေနာ္ရထာေစာ အား ဇင္းမယ္ကိုေပး၍ မင္းျပဳေစခဲ့သည္၊ ဇင္းမယ္ဘုရင္ ေနာ္ရထာ
ေစာသည္ ဇင္းမယ္ကို မင္းျပဳရာ၌ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကိုပါ ျပဳစု တိုးတက္ေစခဲ့ရာ
ဇင္းမယ္ ရိုးရာျဖစ္ေသာ ၿဂိဳလ္ႀကီးကိုးလုံး ပူေဇာ္ေသာ အေလ့အထကို သာသနာျပဳ
ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ဘုရားကိုးဆူ ပူေဇာ္ေသာ အေလ့သို႔ ေျပာင္း၍ ေပးခဲ့
သည္၊ ထို႔ျပင္ ဘုရား ကိုးဆူအား အမြန္းတင္ ရြတ္ဆိုရာ၌ အေနကဇာတိ သံသာရံ 
စေသာ ဂါထာမ်ားျဖင့္ အမႊန္းတင္၍ အေနကဇာတင္ အစီအစဥ္မ်ားကိုပါ စီစဥ္
ခဲ့ေလသည္။
ထိုအခါမွစ၍ ဘုရားကိုဆူ ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဘုရားအေနကဇာတင္ျခင္းကိစၥမ်ား ျဖစ္ေပၚ
လာၿပီး ေကာင္းေသာ ကိစၥမ်ား ျဖစ္သည့္အတိုင္း ဇင္းမယ္မွာ သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံ
သုိ႔ပင္ ေရာက္ရွိ ျပန္႔ႏွံ႔၍ လာခဲ့ေလသည္။
ဗုဒၶေန႔ႏွင့္ အေနကဇာတင္
ဤ အေနကဇာတင္ ကိစၥမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဥဒၵိႆေစတီေတာ္ စတင္ ကိုးကြယ္ရာ၌
သာ အျပဳ မ်ားၾကေသာ္လည္း အျခား ေထရဝါဒ ႏိုင္ငံတို႔၌ကား ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔၌
ေစတီေတာ္မ်ား ေရွ႕၌ ျဖစ္ေစ၊ ဗုဒၶေန႔ ဘဘင္ ဆင္ယင္ရာ ဌာနတိုင္း၌ ျဖစ္ေစ ရြတ္ဆို
ပူေဇာ္ၾကၿမဲ ျဖစ္၏၊ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌လည္း ဤ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ က်င္းပရာ
ေနရာတိုင္း၌ ဥဒိၵႆ ေစတီေတာ္မ်ားကို ေရွ႕ေရာက္ ပင့္ေဆာင္၍ ျဖစ္ေစ၊ ရည္မွန္း၍
ျဖစ္ေစ ရြတ္ဆို က်င္းပသင့္ၾကေပသည္၊ လူပုဂိၢဳလ္မ်ားအေနျဖင့္ မရြတ္လိုကလည္း သံဃာ
ေတာ္မ်ားအား ပင့္ဖိတ္၍ ဗုဒၶါ ဘိေသက ပြဲသဘင္မ်ား ဆင္ယင္ က်င္းပသင့္ေပသတည္း။


ဆု - ဖြား - ပြင့္ - စံ၊ ဤေလးတန္၊ မွတ္ရန္ ကဆုန္လ။

(ရေဝထြန္း)