“ သစၥာအိမ္ ”

ရိုက္ခ်ိဳန္းရယ္တဲ့ စည္ပုစြန္၊

ေငြဝန္း စႏၵာနွင့္
ၾကယ္ေဇဠာ ယွဥ္ကာျပည့္တယ္
ထြန္းသည့္ ေရာင္ဝွန္။

ေႏြနယုန္ ေမထုန္ရက္မွာလ
နေဘဘံု ေရမႈန္ တက္ပါလို႔

ေလဟုန္စက္ ထိန္႔ထိန္႔လြန္

ၿခိမ့္ၿခိမ့္ သြန္ပါလို႔  ေစြကာသဲ။

ခါေပ်ာ္ရန္
စာေတာ္ျပန္ သဘင္ခန္းမွာလ
ဆင္ျမန္းရန္ ရေဝမယ္လို႔

ေငြစံပယ္ ငံုျမတ္ေလးကိုတဲ့
ထံုးမင္မွာ ကံုးဆင္ဖို႔ ေရြးၾကလိမ့္
(ကြယ္) ေမႊးတဲ့ လပဲ။

ေၾကာင့္ စိႏၱေက်ာ္သူ ဦးၾသက "နယုန္၀ါလ ႀကဲၾက ပ်ိဳးေထာင္" ဟု စပ္ဆိုခဲ့သည္။ ဤသို႔ ပ်ိဳးေထာင္ပ်ိဳးႀကဲအလုပ္ကို ေတာင္သူလယ္သမားတို႔ လုပ္ၾကေသာအခါ စိုက္ပ်ိဳးေရး၌

ေအာင္ျမင္ေစေၾကာင္း ရည္စူး၍ ပုန္းမၾကည္ပဲြကို က်င္းပၾကသည္။ ပုန္းမၾကည္ဟူေသာ

ေဝါဟာရမွာ ပုဗၺၾကယ္ကို ပသျခင္းေၾကာင့္ ပုန္းမၾကည္ပဲြဟု ေခၚသည္ ဟု ဆုိသည္။

ေကာက္ညွင္းေပါင္းကို ဘဲဥျပဳတ္ႏွင့္ တကြ ပန္းကန္ထဲထည့္၍ သတ္မွတ္ထားေသာ

လယ္ေျမတဝိုက္၌ ပသၿပီးလွ်င္ ေျမျပင္ကို ေရသြန္းေလာင္းရသည္။

ထုိလတြင္ အေရးႀကီးဆံုးပဲြေတာ္မွာ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ား က်င္းပျခင္းျဖစ္သည္။ ေရွး

ေခတ္ အလိုကို ေျပာရေသာ္ နယုန္လသည္ စာဆိုေတာ္လဟူ၍ပင္ မွတ္ယူသင့္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ စာဆိုျခင္း၊စာျပန္ျခင္းတို႔ကို ဤလ၌ က်င္းပျခင္းေသာေၾကာင့္

ျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေလာကီႏွင့္ေလာကုတၱရာကိစၥတို႔ကို ခဲြျခားလိုက္ေသာအခါ ယခု

ေခတ္ကာလတြင္ နတ္ေတာ္လကို စာဆိုေတာ္လ သတ္မွန္ခဲ့ၾကေလၿပီ။

ပထမျပန္စာေမးပဲြကို အင္း၀ျပည့္ရွင္မင္းတရားႀကီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၀၀၀ ျပည့္

ႏွစ္တြင္ စတင္က်င္းပသည္ဟု ျမန္မာ ရာဇ၀င္တို႔တြင္ဆိုသည္။ ပထမျပန္စာေမးပဲြက်င္းပ

ရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပရိယတၱိသာသနာ ထြန္းကားေရးျဖစ္သည္။ ပထမျပန္စာေမးပဲြ

အတြက္ ရွင္ေလာင္း ပဥၹင္းေလာင္းတို႔ ေျဖဆိုရန္ သဒၵါ၊သၿဂိဳဟ္၊ ဆန္း၊ အလကၤာ၊အဘိဓာန္၊ သဒၵတၱေဘဒစိႏၱာ၊ ကစၥာယနသာရ၊ ဝါစၥဝါစက၊ ဝိဘတ်တၳ၊ ေဒြမာတိကာ၊ မာတိကာဓာတု

ကထာ၊ ယမိုက္၊ပ႒ာန္းက်မ္းတို႔ကို ပထမငယ္၊ ပထမလတ္၊ပထမႀကီး၊ပထမေက်ာ္အဆင့္ တို႔အတြက္ ျပ႒ာန္းသည္။

သီေပါမင္းတရားလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၄၅ ခုနွစ္တြင္ ပထမျပန္ စာေမးပဲြဆိုင္ရာ စည္း

ကမ္းဥပေဒမ်ားကို ထုတ္ျပန္၍ စနစ္တက် က်င္းပသည္။ စာေမးပဲြဝင္သူတို႔သည္၊ ပါဠိကို

ႏႈတ္တက္ အာဂံုျပန္ဆိုရသည္။ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ႏႈတ္ျဖင့္ေမး၍ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျဖဆိုရသည္။

အနက္အဓိပၸါယ္ကို ပုစာၦထုတ္၍လည္း စာရြက္ျဖင့္ေမး၊ စာရြက္ျဖင့္ ေျဖရသည္။ ပထမႀကီး

ေအာင္သူတို႔တြင္ အမွတ္အမ်ားဆံုးရသူကို ပထမေက်ာ္ဘဲြ႕ျဖင့္ ခ်ီးျမွင့္ပူေဇာ္သည္။

သီေပါမင္း ပါေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားသည္ ကိုးႏွစ္ခန္႔ အဆက္ျပတ္ခဲ့ေလ
သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၂၅၇ ခုႏွစ္(ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၄) တြင္ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ား ျပန္လည္က်င္း
ပရန္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရတို႔က ဆံုးျဖတ္ၿပီးလွ်င္ ၁၂၅၇ ခုနွစ္ (ခရစ္ႏွစ္၁၈၉၆) နယုန္လက စ၍ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပသည္။သကၠရာဇ္ ၁၂၆၅ ခုႏွစ္မွစ၍ အစိုးရ ပထမျပန္
စာေမးပဲြမ်ားကို အစဥ္ကို လိုက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ဗုဒၶဘာသာအသင္းမ်ားက ပရိယတၱိ
စာေမးပဲြမ်ားကို က်င္းပလာၾကရာ ယေန႔ထိ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ပါသည္။

ယခုအခါ ပထမျပန္စာေမးပဲြႏွင့္ ဓမၼာစရိယစာေမးပဲြမ်ား အျပင္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပဲြႀကီး၊

အဘိဓမၼာစာေမးပဲြႏွင့္ ဝိသုဒၶိမဂ္စာေမးပဲြတို႔ကိုလည္း ႏွစ္စဥ္က်င္းပေပးျခင္း၊ ေအာင္ဆုလက္

မွတ္မ်ား ဆက္ကပ္လႉဒါန္းျခင္းတို႔ျဖင့္ သာသနာေတာ္ တိုးတက္စည္ကား ျပန္႔ပြားေရးကို

ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွသည္။
ထို႔အျပင္ သံုးလူ႔ထြတ္တင္ ဘုရားရွင္သည္ နယုန္လျပည့္ေန႔၌ စၾကဝဠာ တုိက္တေသာင္းမွ

နတ္ျဗဟၼာ အေပါင္းတို႔အား မဟာသမယသုတ္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ျခင္းကို အစဲြျပဳ၍

"မဟာသမယ အခါေတာ္ေန႔" ပဲြေတာ္ကို အႏွစ္သာရျပည့္စြာ က်င္းပၾကပါသည္။

ေမာင္ထင္ (ျမန္မာ့ ဆယ့္ႏွစ္လအေၾကာင္း)

* ရာသီေမထုံ ၊ လနယုန္ ၊ သင္းထုံ ျမတ္ေလး ၊ စပယ္ေမြး *

ပန္းစံယ္၊
နန္းလယ္မွာ မေပၚ ခိုက္ဟာမို႔
အလိုက္ ေတာ္တန္သင့္႟ရုံ ပ
ခံပြင့္ကို ကံုး။
နန္းရေဝ၊
မန္းေျမမွာ စံပယ္လိႈင္ေတာ့
ခံပန္းခိုင္ ယာယီေရြ ႔တယ္
ေတာ့ေလ့ ရြာသံုး။

(NweHninMoe)